اعلیحضرت محمد رضا پهلوی در روز ۴ آبان ۱۲۹۸ در تهران متولد شدند. ایشان اولین پسر رضا خان و نیمتاج، دختر فرمانده رضا خان در فوج قزاق ایران بودند. خواهر دوقولوی ایشان ، اشرف، چهار ساعت بعد بدنیا آمد.
محمد رضا به طور رسمی در سال ۱۳۰۵ به دنبال صعود پدرش به تخت طاووس با عنوان رضا شاه پهلوی ولیعهد شد. مادامی که رضا شاه به دنبال برنامه های مدرن کردن و ساخت ایران بود، و همچنین تغییر نام آن به ایران، و سپاردن دولت به دست تکنوکراتهایی که در غرب تربیت شده بودند، ولیعهد در مدرسه روزی سویس به تحصیل پرداخت و سپس به عنوان دانشجو در دانشکده افسری تهران نامنویسی کرد. ایشان در سال ۱۳۱۸ با والاحضرت فوزیه (۱۳۹۲-۱۳۰۰) که اهل مصر بودند ازدواج کردند که حاصل آن والاحضرت شهناز میباشد (تولد ۱۳۱۹). ارتش های دو کشور انگلستان و روسیه در ماه شهریور به ایران حمله کردند و آن را اشغال کردند که این کار به ظاهر برای مانع شدن از گرفتن دارایی های نفتی، راه آهن و جاده ها توسط آلمانها انجام شد. رضا شاه به نفع پسرشان از تاج و تخت کناره گیری کردند و ایشان در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ با عنوان محمد رضا شاه پهلوی بر تخت نشستند.
شکست آلمان نازی با فاصله کوتاهی جنگ سرد را به همراه داشت، که این مسئله ایران را در جلو خط مناقشه شرق و غرب گذاشت. زمانی که پس از بحران آذربایجان که در سال ۱۳۲۵ رخ داد ، روسها یک جنبش جدایی طلب را در شمال ایران حمایت کردند، شاه به دنبال روابط سوق آلجیشی نزدیکتری با غرب، که ضد کومونیست بود، رفت. پادشاه جوان از یک حمله ترور بر علیه جانش که در سال ۱۳۲۸ توسط یک گروه زیرزمینی اسلامی انجام شد جان سالم به در برد. مجلس ایران در سال ۱۳۳۰ به شاه توصیه کرد که پیشنهاد نخست وزیری به محمد مصدق که رهبر جبهه ملی و مدافع پیشرو ملی شدن نفت بود بدهد. شاه انتصاب مصدق را تصویب کرد ولی در مورد تاکتیکهای مقابله که نخست وزیر با انگلستان، که حاضر نبود امتیاز انحصاری خود را در مورد نفت پایان بدهد، داشت ابراز نگرانی کرد. جریانات در مرداد ۱۳۳۲ به سر حد رسید. در آن زمان یک ائتلاف داخلی قوی که شامل ارتش ایران، بازار تهران و روحانیان ارشد شیعه بود، مصدق را برکنار کردند تا مانع آنچه که فکر میکردند به قدرت رسیدن نافرجم کومونیستی است بشوند. شاه در اوج بحران برای مدتی به تبعید فرستاده شد ولی بعد با پیروزی به تهران برگشت. این شورش ضد کومونیستی توسط دولتهای آمریکا وانگلستان حمایت شده بود.
در اواخر دهه ۱۳۳۰ و اوائل دهه ۱۳۴۰ بود که شاه “انقلاب سفید” را رونمایی کرد که مجموعه ایی از اصلاحات اجتماعی و اقتصادی برای پرورش و مدرن کردن ایران بود. “انقلاب سفید” شامل اصلاحات ارضی، حقوق مدنی برای زنان، ملی شدن جنگلها و آبراه ها، تشکیل سپاه دانش و پزشکی برای کمک به مردم فقیر روستایی میشد. مخالفت محافظه کاران با “انقلاب سفید” در خرداد ۱۳۴۲ اوج گرفت. درآن زمان آیت الله خمینی، که یک روحانی بنیادگرا بود ، شورشی را رهبری کرد که توسط ارتش با شکست مواجه شد. شاه حکومت اجرایی را تاسیس کرد و از درآمد رو به رشد نفت ایران برای دگرگونی صنعت و کشاورزی ایران استفاده کرد. زمانی که وی در سال ۱۳۴۶ تاجگذاری کرد، ایران یکی از بالاترین میزانهای رشد اقتصادی دردنیا را داشت و همچنین به عنوان یک سنگر صلح و ثبات در خلیج فارس شناخته میشد. شاه به عنوان یک دولتمرد بین المللی که نیروهای مسلح سلطنتی او سپر محافظی بر روی دارایی های نفت ناحیه و راه های کشتیرانی بودند ظهور کرد.
پس از اینکه شاه و فوزیه طلاق گرفتند، او در سال ۱۳۳۰ با ثریا اسفندیاری (۱۳۸۰-۱۳۱۱) ازدواج کرد ولی هفت سال بعد از او به علت اینکه نمیتوانست باردار بشود جدا شد.
او در سال ۱۳۳۸ با فرح دیبا ازدواج کرد که حاصل آن چهار فرزند میباشد: رضا (تولد ۱۳۳۹)، فرحناز (تولد ۱۳۴۲)، علیرضا (۱۳۹۰-۱۳۴۵)، و لیلا (۱۳۸۰-۱۳۴۹). تصمیم شاه در مورد تاجگذاری فرح به عنوان شهبانوی ایران و انتصاب او به عنوان نایب السلطنه، که در صورت فوت زودرس او به اجرأ در میامد، نمادی از تعهد بی شائبه او در مورد حقوق مساوی برای زنان بود.
حکومت شاه در اواخر دهه ۱۳۴۰ و اوائل دهه ۱۳۵۰ به عنوان قدرت مسلط آسیای جنوب شرقی ظهور کرد. اقتصاد پر رونق، قویترین ارتش ناحیه ، و حمایت قوی از طرف شرکای غربی باعث میشد که ایران ثبات و امنیت برای آن ناحیه فراهم کند. شاه سرعت نوسازی را زیاد کرد و ایران تبدیل شد به مرکز منطقه در رابطه با. تجارت ، علوم و هنر. او برنامه هسته ای کشورش را به راه انداخت و اقدامات گسترده ای برای فراهم کردن بیمه سلامتی ملی، حقوق کارگران و یک نظام رفاه اجتماعی را آغاز کرد. شاه در سال ۱۳۵۰ از رهبران جهان دعوت کرد تا برای برگزاری جشنهای ۲۵۰۰ سال شاهنشاهی در ایران به آنجا سفر کنند. در آمد نفت سه سال بعد چهار برابر بیشتر شد و این باعث “شک نفتی” شد که اقتصاد را به جوش آورد و نهایتاً منجر به نا آرامی کلی شد. قیمت بالای نفت همچنین باعث افزایش تنش با یاران غربی، به خصوص آمریکا ، شد. شاه در سال ۱۳۵۵ اقدام به ایجاد برنامه آزادسازی کرد و اعلام کرد که می‌خواهد انتخابات آزاد به اجرأ بگذارد. اصلاحات سیاسی او مصادف شد با ظهور دو مورد تهدیدامیز، که یکی از طرف مذهبیان راستگرا و به رهبری خمینی بود، و دیگری از سمت چپ و تحت حمایت گروه های تروریستی که توسط لیبی، سازمان ازادیبخش فلسطین و بلوک شرق تعلیم داده، مسلح و حمایت مالی شده بودند. این گروه ها از ازادسازی استفاده کردند و اتحادی را تشکیل دادند که نا آرامی اجتماعی را دامنه زد و ایجاد وحشت و خوف کرد.
محمد رضا پهلوی به جای اینکه یک سرکوب نظامی که باعث خونریزی میشد را حمایت کند، در بهمن ۱۳۵۸ ایران را به منظور تبعید ترک کرد. او در ۵ مرداد ۱۳۵۹ در مصر و در اثر لیمفما در گذشت. پیکر او در مسجد ال رفایی در قاهره به خاک سپرده شده است.
بزرگ خاندن پهلوی
اعلیحضرت محمد رضا پهلوی (متولد ۴ آبان ۱۲۹۸- وفات در روز ۵ مرداد ۱۳۵۹ در سن ۶۰ سالگی.)
اولین همسر: فوزیه فواد متولد ۱۴ آبان ۱۳۰۰ (ازدواج از ۱۳۱۸ الی ۱۳۲۷) وفات در روز ۱۱ تیر ۱۳۹۲ در سن ۹۱ سالگی
فرزند: والاحضرت شهناز پهلوی متولد ۵ آبان ۱۳۱۹
دومین همسر: ثریا اسفندیاری بختیاری متولد ۱ تیر ۱۳۱۱ (ازدواج از ۱۳۳۰ الی ۱۳۳۷) وفات در روز ۴ آبان ۱۳۸۰ در سن ۶۹ سالگی
فرزند: بدون فرزند
سومین همسر: فرح دیبا متولد ۲۲ مهر ۱۳۱۷ (ازدواج از ۱۳۳۸)
فرزندان:
والاحضرت رضا پهلوی، ولیعهد (متولد ۹ آبان ۱۳۳۹)
والاحضرت فرحناز پهلوی (متولد ۲۱ اسفند ۱۳۴۱)
والاحضرت علیرضا پهلوی (متولد ۸ اردیبهشت ۱۳۴۵- وفات در روز ۱۴ دی ۱۳۸۹)
والاحضرت لیلا پهلوی (متولد ۷ فروردین ۱۳۴۹- وفات در روز ۲۰ خرداد ۱۳۸۰)
جد:
اعلیحضرت محمد رضا پهلوی
جانشین: والاحضرت رضا پهلوی، ولیعهد
همسر: علیاحضرت فرح پهلوی
خواهران و برادران:
والاحضرت شمس پهلوی (۱۳۷۵-۱۲۹۶)
والاحضرت اشرف پهلوی (خواهر دوقولو متولد ۱۲۹۸)
والاحضرت علیرضا پهلوی (۱۳۳۳-۱۳۰۱)
پدر، رضا شاه پهلوی (تولد ۲۴ اسفند ۱۲۵۶- وفات ۴ مرداد ۱۳۲۳در سن ۶۶ سالگی)
مادر، تاج الملوک آیرملو (تولد ۲۷ اسفند ۱۲۷۴- وفات ۱۹ اسفند ۱۳۶۰ در سن ۸۵ سالگی )
متولد ۴ آبان ۱۲۹۸
ایران ، تهران
وفات ۵ مرداد ۱۳۵۹ در سن ۶۰ سالگی در قاهره ، مصر